Wysypka od słońca to jeden z objawów uczulenia słonecznego, czyli fotodermatozy. Wysypka po opalaniu może przybrać postać tzw. pokrzywki słonecznej, wyprysku fotoalergicznego czy wielopostaciowych osutek świetlnych. Jak może wyglądać wysypka od słońca? Jak ją skutecznie leczyć?
Wysypka od słońca – jakie są przyczyny?
Wysypka od słońca to klasyczny objaw fotodermatozy, czyli niewłaściwej reakcji skóry na działanie promieni słonecznych. Jednym z jej rodzajów jest oparzenie słoneczne, które jest naturalną reakcją skóry na zbyt intensywne promieniowanie UV lub po zbyt długiej ekspozycji na słońce.
Wysypka po opalaniu jest reakcją niepożądaną. Wywołuje ją dawka promieniowania, która u zdrowej osoby nie ma prawa wywołać żadnej reakcji. Wysypka od słońca może także wystąpić na skutek innej choroby skóry, wywołanej promieniowaniem UV lub takiej, która nasila się pod wpływem słońca. Do takich chorób zalicza się toczeń rumieniowaty, porfirię, łuszczycę i wiele innych.
Wysypka po słońcu jako objaw uczulenia może pojawić się samoistnie (wysypka idiopatyczna) lub na skutek czynników zewnętrznych. Do czynników zewnętrznych, do których zalicza się:
- antybiotyki,
- leki moczopędne,
- leki przeciwbólowe,
- leki hormonalne,
- leki stosowanie w leczeniu alergii,
- preparaty przeciwgrzybicze,
- leki psychotropowe i neurologiczne,
- leki stosowanie w leczeniu cukrzycy,
- kosmetyki z retinolem,
- perfumy zawierające w składzie piżmo i kurkumę,
- zioła (szczególnie dziurawiec).
Zobacz również: Promieniowanie UV - na czym polega? Indeks i szkodliwość
Wysypka opalaniu – kiedy może wystąpić?
Uczulenie na słońce powoduje szereg różnych objawów. Jednym z najczęściej wymienianych przez pacjentów jest wysypka. Pod tym szerokim pojęciem kryją się różne dolegliwości skórne.
Pokrzywka słoneczna to swędzące, czerwone plamy na skórze pokryte pęcherzami. Pęcherze na skórze przypominają bąble po oparzeniu pokrzywą, stąd też pokrzywka wzięła swoją nazwę. Pokrzywkę słoneczną mogą wywołać zarówno promienie UVB, jak i UVA. W przypadku nadwrażliwości na promienie UVA, pokrzywka może pojawić się nawet w pochmurny dzień, gdyż ten rodzaj promieniowania przenika przez ubranie.
Wielopostaciowe osutki świetlne to wysypka w postaci czerwonych grudek lub pęcherzyków, ale jak sama nazwa wskazuje przybiera ona różne postaci. Może przypominać opryszczkę lub egzemę. Osutki świetlne również wywołuje promieniowanie UVA i UVB, ale w przeciwieństwie do pokrzywki w większości przypadków pojawia się na skórze odsłoniętej.
Wyprysk fotoalergiczny lub wyprysk fototoksyczny również mogą być określone jako wysypka po słońcu. Wyprysk fototoksyczny wywołują czynniki zewnętrze, najczęściej kosmetyki, w reakcji ze słońcem. Na przykład spryskanie się ulubionymi perfumami z piżmem przed pójściem na plażę, może wywołać wyprysk fototoksyczny w postaci rumienia, ciemnych plam na skórze lub zmian przypominających liszaj.
Wyprysk fototoskyczny natomiast to reakcja obronna układu odpornościowego. Ten rodzaj wyprysku to zwykle efekt promieni słonecznych w połączeniu z lekami. Składniki leku pod wpływem słońca przekształcają się w inna substancję, która staje się dla organizmu alergenem.
Krostki po opalaniu
Krostki, grudki, drobne pęcherzyki to objawy, które mogą pojawić nawet wiele godzin po ekspozycji na słońce. Ich wygląd, lokalizacja i nasilenie mogą się różnić w zależności od czasu wystawienia skóry na działanie promieni słonecznych oraz indywidualnych cech. Najczęściej lokalizują się w miejscach, gdzie skóra jest wystawiona na słońce – na rękach, nogach, dekolcie, plecach.
Swędzące krostki, zaczerwienienie i uczucie obrzmienia może być objawem pokrzywki słonecznej. Jest to rodzaj reakcji alergicznej występującej po działaniu promieni słonecznych.
Drobne krostki na skórze po opalaniu to także objaw wysypki potnicowej. Występuje ona wtedy, gdy gruczoły potowe są zablokowane. Dzieje się tak w wyniku nadmiernej wilgoci i ciepła. Pacjenci opisują swoje objawy jako krostki lub kropki na skórze.
Pęcherzyki na skórze od słońca to najczęściej objaw poparzenia słonecznego. Skóra wokół oparzenia może być także zaczerwieniona i bolesna.
Warto pamiętać, że niektóre kosmetyki mogą w połączeniu ze słońcem prowadzić do reakcji fototoksycznej. Wtedy też pojawiają się krostki na skórze, którym może towarzyszyć świąd.
Sprawdź: Uczulenie na słońce - objawy, jak leczyć?
Wysypka po słońcu – jak ją leczyć?
Leczenie fotoalergii zależy od tego, jak wygląda wysypka słoneczna. Leczenie pokrzywki słonecznej polega przede wszystkim na podaniu pacjentowi leków przeciwhistaminowych. W przypadku osutki świetlnej dobre efekty przynosi podanie pacjentowi beta-karotenu. Niekiedy dermatolodzy zalecają też fotochemioterapię.
Miejscowo można zastosować też maści i kremy sterydowe. Choć niektóre spośród nich są dostępne bez recepty, to tą formę leczenia każdorazowo warto skonsultować z dermatologiem. Hydrokortyzon zmniejsza stan zapalny, jednak nie powinien być stosowany dłużej niż kilka dni.
Wyprysk fototoksyczny sam zniknie po wyeliminowaniu czynnika wywołującego wysypkę od słońca, natomiast leczenie wyprysku fotoalergicznego bazuje na lekach przeciwhistaminowych.
Domowe sposoby na wysypkę po opalaniu – czym smarować?
Zsiadłym mlekiem, kefirem a może maścią apteczną? Jeśli na skórze pojawiły się bąble lub grudki, dobrze jest delikatnie schłodzić skórę przy pomocy żelowego opatrunku wcześniej umieszczonego w lodówce. Opatrunek taki należy owinąć gazą lub bawełnianą ściereczką.
Na podrażnioną słońcem skórę można nanieść niewielką ilość żelu aloesowego. Powinien łagodzić, nawilżać i delikatnie chłodzić.
Jeżeli nie ma otwartych ran, na skórę maść z cynkiem. Wysypkę po słońcu pomoże złagodzić też wapno. Jeśli skóra łuszczy się, warto ją posmarować maścią z pantenolem lub alantoiną.
Woda termalna w sprayu może także okazać się skutecznym sposobem na łagodzenie świądu, suchości i podrażnienia skóry po ekspozycji na słońce.
Nie należy zapominać także o kremach z filtrem, najlepiej z SPF 50. Kosmetyki z oznaczeniami powyżej tej wartości nie są wiele bardziej skuteczne. SPF 60 lub 100 jest zabiegiem marketingowym.
Jak uniknąć wysypki po opalaniu?
Każdy kto w przeszłości miał cierpiał z powodu nieprzyjemnych efektów poparzenia słonecznego, jego skóra wykazywała cechy alergii na słońce, powinien unikać ekspozycji. Miejsca szczególnie wrażliwe na oparzenia jakie jak: części przedramienia, brzuch, okolice dołów podkolanowych należy osłonić przewiewną odzieżą lub chustą. Ich użycie nie zwalnia od zastosowania kremu chroniącego przed promieniowaniem UVA, UVB z wysokim filtrem, co najmniej o wartości SFP 30.
Warto stosować kosmetyki adresowane dla osób ze skórą atopową. Takie kremy i balsamy osiadają najczęściej bardzo wysokiej jakości filtry mineralne, które dodatkowo nie powinny uczulać.
Wszyscy przyjmujący leki mogące potencjalnie wchodzić w reakcje ze słońcem powinni zrezygnować z kąpieli słonecznej. Informacje o potencjalnej fototoksyczności znajdują się zawsze w ulotkach.
Czytaj też: Fotodermatoza - jak leczyć fotodermatozę?