Choć paracetamol jest najbezpieczniejszym z leków przeciwbólowych i jest zaliczany do środków z wyboru u kobiet ciężarnych, nie wolno go zażywać na własną rękę i stosować przez dłuższy czas. Ciągle pojawiają się wyniki badań naukowych, które rzucają nowe światło na kwestię bezpieczeństwa przyjmowania paracetamolu przez ciężarne.
Paracetamol w ciąży
Ciąża to szczególny czas, kiedy obowiązuje wiele ograniczeń w zażywaniu leków, zawsze trzeba bowiem pamiętać, że leki mogą niekorzystnie wpływać na rozwój płodu. Każdy lek zażywany przez matkę przenika do płodu i może mieć negatywny wpływ na jego zdrowie. Szczególną ostrożność ciężarna powinna zachować zwłaszcza w pierwszych trzech miesiącach ciąży, bo wiele leków może powodować wady rozwojowe płodu, a nawet prowadzić do poronienia. Ale na toksyczność leków warto zwrócić uwagę także w kolejnych trymestrach ciąży.
Dlatego zgodnie z ogólną zasadą ciężarna może sięgać po farmaceutyki tylko wtedy, kiedy korzyści terapeutyczne z ich stosowania przewyższają ryzyko uszkodzenia płodu. Dotyczy to leków nie tylko na receptę. Każde zażycie leku powinno być konsultowane z lekarzem, bo tylko on może ocenić ryzyko działań niepożądanych.
Czytaj też: Jakie witaminy dla kobiet w ciąży – A, D, E i C
APAP w ciąży
Jedną z częściej sprzedawanych bez recepty grup leków są środki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, takie jak APAP. Do leków przeciwbólowych zaliczamy leki opioidowe (np. morfina), które są w ciąży zakazane oraz leki nieopioidowe, których stosowanie w ciąży jest ograniczone:
- niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ),
- leki przeciwbólowe, które nie są lekami przeciwzapalnymi, czyli paracetamol.
W ciąży nie powinno się sięgać po aspirynę i inne środki zawierające kwas acetylosalicylowy, Ibuprom, Pyralginę, Butapirazol.
U ciężarnych lekiem z wyboru jest paracetamol (najpopularniejszy jest Apap w ciąży), nie oznacza to jednak, że lek można samodzielnie sobie aplikować. U kobiety ciężarnej paracetamol można stosować jedynie sporadycznie i w mniejszych dawkach. Dodatkowo paracetamol w ciąży w pierwszym trymestrze jest niewskazany, najlepiej po niego sięgnąć dopiero od 4 miesiąca ciąży.Bezpieczne jest też ograniczone dawkowanie paracetamolu w trzecim trymestrze ciąży, podobnie zresztą jak podczas karmienia piersią.
Paracetamol w ciąży dawkowanie
Dokładne dzienne dawkowanie należy skonsultować z lekarzem, ale zawsze mieści się ono w granicach 1-4 g dziennie. Tabletki dostępne w aptekach mają zazwyczaj 500 mg paracetamolu, czyli dzienna dawka leku nie powinna przekroczyć 8 tabletek. Jednorazowo można przyjąć 1-2 tabletki. Lepiej więc wybrać zwykły Apap niż Apap extra w ciąży.
Zobacz: Paracetamol dla dzieci - dawkowanie. Karmienie piersią
Paracetamol dla kobiet w ciąży - wątpliwości
Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA – Food and Drug Administration) przygotowała klasyfikację leków ze względu na ich szkodliwość lub bezpieczeństwo stosowania w czasie ciąży. Paracetamol należy do kategorii B wg FDA, co oznacza, że jest on prawdopodobnie bezpieczny w czasie ciąży, bo badania przedkliniczne na zwierzętach nie wykazały ryzyka szkodliwego wpływu leku na płód, ale w związku z tym, że nie przeprowadzono badań klinicznych u kobiet w ciąży, trzeba zachować szczególną ostrożność w trakcie jego stosowania. Trzeba mieć świadomość, że dłuższe stosowanie paracetamolu w zbyt dużych dawkach może powodować wady rozwojowe u dziecka.
Paracetamol a ciąża
Nieustannie trwają badania na temat tego, czy w ciąży można brać paracetamol. Wyniki tych badań co jakiś czas rzucają nowe światło na kwestie bezpieczeństwa paracetamolu w ciąży.
- Paracetamol w ciąży a ADHD - wyniki badań naukowców z Norwegii i Toronto opublikowane na łamach pisma „International Journal of Epidemiology” w październiku 2013 r. sugerują, że przyjmowanie paracetamolu codziennie przez ponad 3 tygodnie powoduje różne wady w rozwoju dziecka, w tym ADHD. Zdaniem naukowców lek może powodować zakłócenia w rozwoju układu nerwowego i przyczyniać się do wystąpienia problemów motorycznych, komunikacyjnych oraz zaburzeń zachowania. Do podobnego wniosku o zależności zażywania przez ciężarna paracetamolu i zaburzeń w koncentracji u dziecka doszli amerykańscy naukowcy, którzy wyniki swoich badań opublikowali w piśmie „JAMA Pediatrics”, a także naukowcy z Instytutu Zdrowia Publicznego CREAL w Barcelonie.
- Paracetamol w ciąży a astma - naukowcy z Norweskiego Instytutu Zdrowia Publicznego w Oslo, Uniwersytetu w Oslo oraz Uniwersytetu w Bristolu są zdania, że dzieci kobiet, które w czasie ciąży zażywały paracetamol, częściej chorują na astmę. Zależność ta mocno się nasilała, jeżeli matka podczas ciąży stosowała paracetamol więcej niż jeden raz. Naukowcy nie potrafią wytłumaczyć istnienia tej zależności, jaka wyszła im w badaniu 114,5 tys. kobiet, dlatego na razie nie uważają za stosowne odradzać kobietom w ciąży przyjmowania leków z paracetamolem.
- Paracetamol w ciąży a kłopoty syna – w 2010 roku pismo „Human Reproduction” opublikowało wyniki badań, które sugerują, że stosowanie paracetamolu w ciąży (ale także aspiryny czy ibuprofenu) może częściowo odpowiadać za pogorszenie płodności mężczyzn. Naukowcy z Danii, Finlandii i Francji zaobserwowali, że synowie kobiet, które stosowały więcej niż jeden łagodny środek przeciwbólowy jednocześnie (np. paracetamol i ibuprofen) 7 razy częściej cierpieli na jakąś postać wnętrostwa (niezstąpienie jąder) niż synowie kobiet, które nie zażywały żadnych leków przeciwbólowych.
Zdaniem wielu autorów prac naukowych na temat paracetamolu kobiety ciężarne nie powinny lekkomyślnie sięgać po nawet tak łagodne środki przeciwbólowe, jak Apap, a każdą dawkę powinny konsultować z lekarzem prowadzącym ciążę.
Jeśli nie paracetamol w ciąży to co?
U ciężarnej mogą pojawiać się różne bóle o charakterze przewlekłym lub ciągłym, bóle migrenowe, bóle naczyniowo-ruchowe lub związane z napięciem mięśniowym. Jak sobie z nimi radzić, jeśli chcemy ograniczyć stosowanie paracetamolu w ciąży? Pomóc może spacer na świeżym powietrzu, wypicie szklanki wody lub mleka z miodem, zimny okład na głowę, masaż skroni Amolem, a gdy ciśnienie jest niskie można wypić filiżankę słabej kawy. Ulgę w bólu przyniesie przyszłej mamie także chwila relaksu.
Sprawdź: Tabletki przeciwbólowe w ciąży - jakie leki można brać?
Konsultacja merytoryczna: lek. Mateusz Kowalczyk, Centrum Medyczno-Rehabilitacyjne Kolińskiego.