Kandydoza to choroba skóry, błon śluzowych i narządów wywoływana przez zakażenie grzybem z rodzaju Candida. Diagnozuje się kandydozę skóry, jamy ustnej, pochwy, przewodu pokarmowego. Objawy zależne są od miejsca pojawienia się zmian. W obrębie skóry i na śluzówkach dominują: świąd, owrzodzenia czy plamy pod postacią rumienia. Leczenie kandydozy polega głównie na stosowaniu miejscowych leków przeciwgrzybiczych.
Czym jest kandydoza?
Kandydoza to zakażenie grzybicze wywoływane przez grzyby z rodzaju Candida, stąd pochodzi nazwa kandydoza. Zakażenie może rozwijać się w obrębie skóry, błon śluzowych i obejmować narządy i układy.
Najczęstszą przyczyną choroby jest mikroorganizm o nazwie Candida albicans (bielnik biały). Grzyb ten występuje naturalnie na powierzchni skóry i u zdrowych osób nie wywołuje objawów infekcji. Gdy dochodzi do spadku odporności, naruszenia ciągłości powłok skórnych, urazów, mogą rozwijać się uporczywe objawy. Innymi, rzadziej diagnozowanymi patogenami są: Candida glabrata, Candida crusei.
Jakie są przyczyny kandydozy?
Czynnikiem inicjującym zakażenie jest osłabienie układu odpornościowego, współistnienie choroby ogólnoustrojowej, z których najczęstszą jest cukrzyca. W okresach spadku odporności najczęściej dochodzi do pojawienia się objawów. Tak dzieje się np. w kandydozie narządów płciowych. Na ich powierzchni Candida jest obecna u zdrowych osób, a spadek odporności sprzyja rozwojowi infekcji.
Wspomniana już cukrzyca i duża podaż cukrów w diecie sprzyja zakażeniom. Węglowodany sprawiają, że tworzy się dogodne środowisko do namnażania patogenów.
Przyczyną infekcji lub jej nawrotów może być też intensywna antybiotykoterapia, która zaburza naturalną równowagę flory bakteryjnej.
Sprzyjać rozwojowi pełnoobjawowego zakażenia Candida mogą takie czynniki jak:
- brak witamin z grupy B,
- nadwaga lub otyłość,
- problemy z gospodarką hormonalną,
- nadużywanie alkoholu,
- ciąża,
- stres,
- nieprawidłowa higiena – w zależności od miejsca rozwoju choroby – okolic intymnych, jamy ustnej i innych,
- seks, szczególnie bez zabezpieczenia z wieloma partnerami (wzrasta ryzyko kandydozy sromu, pochwy, prącia, jamy ustnej).
Niekiedy kandydoza pojawia się również u osób na skutek terapii sterydami, bądź w konsekwencji niewielkich urazów skórnych.
Czytaj też: Grzybica skóry - jakie leki bez recepty na grzybicę skóry?
Jakie są rodzaje kandydozy? Gdzie występuje zakażenie Candida?
Wyróżnić należy co najmniej kilka rodzajów kandydozy. Każdy z nich może objawiać się
w nieco inny sposób, a także występować z różnych przyczyn. Także leczenie dostosowywane jest indywidualnie do każdego pacjenta.
Kandydoza narządów płciowych – pochwy, sromu, penisa
Jednym z miejsc w których kandydoza rozwija się najczęściej są okolice narządów płciowych. Kandydoza pochwy pojawia się kiedy dochodzi do zaburzenia flory bakteryjnej pochwy (przy antykoncepcji hormonalnej, w okresie przekwitania) i obniżenia odporności.
Proces chorobowy rozwija się u kobiet w pochwie i obejmuje srom. Z kolei u mężczyzn zmiany widoczne są na żołędzi prącia. Często nasilają się po stosunku, także w wyniku otarć.
Objawy są bardzo dokuczliwe. Dominuje świąd, pieczenie, u kobiet pojawiają się upały, najczęściej mają biały kolor, konsystencję kefiru. Konieczne jest wdrożenie leczenia, które najczęściej rozpoczyna się od klotrimazolu podawanego w postaci tabletek dopochwowych lub kremu.
Kandydoza jamy ustnej i przewodu pokarmowego
Zakażenie Candida może się szerzyć w obrębie całego układu pokarmowego. Bardzo często zajmuje jamę ustną, gardło.
Kandydoza przełyku – kandydoza przewodu pokarmowego występuje rzadko, głównie zauważalna jest u osób, które długofalowo przyjmują leki niwelujące produkcję kwasów żołądkowych, podczas niskiej odporności, a także poważnych zabiegów chirurgicznych, jak np. transplantacje.
Kandydoza jelit – przede wszystkim jest to drożdżyca jelita grubego, będąca obecną u chorych po chemioterapii, jak również z objawami jak biegunka, wzdęcia czy zaparcia.
Kandydoza skóry
Kandydoza może występować na różnych obszarach skóry, szczególnie w miejscach, gdzie wilgotność i ciepło sprzyjają rozwojowi grzybów, takich jak fałdy skórne, pachy, okolice intymne oraz skóra pod piersiami. Zwykle są to ogniska zapalne, które się sączą, widoczny jest na nich także biały nalot.
Sprawdź: Krem do twarzy dla mężczyzn – jaki krem wybrać?
Jakie są objawy kandydozy?
Jeśli chodzi o objawy kandydozy to mogą się one różnić w zależności od rodzaju choroby.
- Kandydoza pochwy i sromu – biała, gęsta wydzielina z pochwy („twarożek”), pieczenie, bolesność, świąd, ból w czasie oddawania moczu, dyskomfort w czasie współżycia.
- Kandydoza penisa – swędzenie, biały nalot na żołędzi i napletku, zaczerwienienie, pieczenie, sucha skóra w okolicy żołędzi, ból w czasie oddawania moczu.
- Kandydoza układu pokarmowego – ból odczuwany w czasie przełykania, dodatkowo także biegunka, gazy, zgaga, mdłości, zaparcia i problemy trawienne.
- Kandydoza gardła – ból gardła, suchy kaszel, brak apetytu, powiększone i bolesne węzły chłonne (szyjne).
- Kandydoza ogólnoustrojowa – wzdęcia, biegunki, ból brzucha, przykry zapach z ust, gazy, mdłości, duży apetyt na produkty zawierające cukier.
Każdy z rodzajów drożdżycy wymaga wprowadzenia leczenia, dlatego po zauważeniu u siebie jakichkolwiek objawów należy udać się do specjalisty.
Poznaj: Kora dębu – nasiadówki, na hemoroidy, zastosowanie
Jakie badania wykonać przy podejrzeniu zakażenia grzybem Candida?
Badania potwierdzające chorobę uzależnione są przede wszystkim od występujących objawów i ich lokalizacji. Lekarz bardzo często stawia diagnozę na podstawie zgłoszonego przez pacjenta wywiadu i objawów skórnych czy też obserwowanych na śluzówkach. Objawy takie jak: zaczerwienienie, białawe plamy, łuszczenie się lub obrzęk mogą sugerować obecność infekcji grzybami z rodzaju Candida. Rozszerzona diagnostyka obejmuje takie badania jak:
- posiew z moczu,
- wymaz z pochwy lub spod napletka,
- posiew z plwociny,
- badanie kału,
- badanie krwi, testy serologiczne (tzw. ELISA) mogą być wykorzystane do wykrywania przeciwciał przeciwko Candida.
Jak leczyć kandydozę?
Leki na kandydozę mają przede wszystkim wyeliminować drożdżaka obecnego w organizmie, dlatego w trakcie choroby należy zażywać preparaty przeciwgrzybicze. Często są to produkty przeznaczone do stosowania miejscowego. W przypadku kandydozy jamy ustnej niekiedy są to płukanki, bądź tabletki do ssania – wszystko zależy od rodzaju drożdżycy.
Czasami wystarczające są preparaty bez recepty, jeśli jednak nie przynoszą one oczekiwanego efektu, należy sięgnąć po te na receptę. Powszechnie stosowany jest klotrimazol, mikonazol, flukonazol.
Ważne jest również zapobieganie nawrotom infekcji poprzez utrzymanie odpowiedniej higieny skóry, unikanie czynników sprzyjających rozwojowi grzybów (takich jak ciepło i wilgoć), oraz leczenie ewentualnych czynników ryzyka, które mogą przyczynić się do nawrotu infekcji.
W większości przypadków, kandydoza skóry może być wyleczona w ciągu kilku tygodni.
Jakie są domowe sposoby na kandydozę?
Leczenie wspomagające w przypadku zakażeń skóry, błon śluzowych i narządów płciowych obejmuje przede wszystkim rygorystyczne zasady higieny. Kluczowa jest częsta zmiana bielizny i ręczników. Osuszanie skóry może odbywać się przy pomocy jednorazowych ręczników papierowych. Do mycia skóry najlepiej stosować kostki myjące, które nie zawierają mydła.
Ważnym jest odzyskanie równowagi flory bakteryjnej. Z pomocą przyjdą tutaj preparaty probiotyczne. W przypadku zakażeń narządów płciowych są to probiotyki ginekologiczne – do stosowania doustnego i dopochwowego.
Sprawdź też: Grzybica paznokci - leczenie. Preparat, leki, maść
Dieta przy kandydozie
Zmiana diety w połączeniu z leczeniem podstawowym i uzupełniającym może pomóc w leczeniu – skrócić jego czas i zmniejszyć prawdopodobieństwo nawrotów.
- Podstawą zaleceń dietetycznych jest ograniczenie podaży cukru. Grzyby z rodzaju candida intensywnie namnażają się, jeżeli zwiększymy podać cukrów prostych. Należy je ograniczyć do minimum. Zrezygnować należy ze słodyczy, słodzonych napojów i soków, produktów z białej mąki.
- Ważne jest unikanie alkoholu, szczególnie piwa, którego składniki sprzyjają rozwojowi choroby. Alkohol może zaburzać równowagę mikroflory jelitowej, co może sprzyjać rozwojowi infekcji grzybiczej.
- Warto postawić na warzywa bogate w błonnik, witaminy i minerały, które wspierają zdrowie skóry i wzmacniają układ odpornościowy. Najlepsze będą te o niskim indeksie glikemicznym (szpinak, brokuł, sałata, kalafior, jabłka, gruszki).
- Oprócz probiotyków dostępnych w aptece, należy uzupełnić dietę o ich naturalne źródła. Produkty fermentowane, takie jak jogurt naturalny, kefir, kiszone ogórki, mogą pomóc w przywróceniu równowagi mikroflory jelitowej.
- Regularne spożywanie wody pomaga w utrzymaniu nawodnienia organizmu oraz eliminacji toksyn, co może wspomagać proces leczenia kandydozy.
Autor: Katarzyna Pawlik