Cellulit to coraz częściej pojawiająca się dysfunkcja skóry. Stanowi ona efekt wadliwego działania układu limfatycznego, w wyniku którego następuje odkładanie się w komórkach tłuszczowych, niewydalanych z organizmu produktów przemiany materii. Znajdujące się w tkance podskórnej przestają prawidłowo funkcjonować, nie tylko gromadząc tłuszcz, ale również toksyczne odpady metaboliczne. Z tego też powodu mogą one powiększać się, tworząc na skórze widoczne zgrubienia.
Za główną przyczynę cellulitu można uznać zakłócenie równowagi hormonalnej organizmu, szczególnie nadmiar estrogenów. Z tego też powodu najczęściej dysfunkcja ta pojawia się u kobiet w okresie ciąży, przed menopauzą lub w czasie zażywania hormonalnych tabletek antykoncepcyjnych. Obserwowana w powiększeniu przypomina skórkę pomarańczową, dlatego często bywa określana tym mianem.
Bardzo istotna w walce z cellulitem jest codzienna, właściwa pielęgnacja skóry. Polega ona na stosowaniu na zagrożone tym defektem miejsca specjalnie przeznaczonych do tego celu preparatów. W ich skład wchodzą substancje aktywne, które penetrując przez barierę warstwy rogowej, ułatwiają rozluźnianie zbitej tkanki tłuszczowej, sprzyjają wydalaniu przez organizm toksycznych substancji, wyrównują powierzchnię skóry.
Kofeina
Surowcem najczęściej stosowanym w preparatach antycellulitowych jest kofeina. Związek ten występuje w roślinach z rodzin Theace i Sterculiaceae. Główne jego źródło stanowią ziarna kawy (1,0–2,5%), liście herbaty (1,5–5,0%), nasiona guarany (do 6%), zarodki orzeszków kola (1,5–3,5%).
Kofeina charakteryzuje się wielokierunkowym działaniem, w tym zdolnością do rozkładu tłuszczów oraz blokowania enzymów przyczyniających się do ich gromadzenia w komórkach. Poprawia ponadto mikrokrążenie krwi w tkankach, a także zwiększa ich sprężystość. Oprócz czystego związku zastosowanie w kosmetyce znajdują także zawierające go ekstrakty.
Inne związki antycellulitowe
Podobne działanie do kofeiny wykazuje występująca w wyciągu z kory wierzby białej (Salix alba) salicyna. Składnikami skutecznie blokującymi odkładanie tłuszczów są także takie związki jak teofilina, ksantyna, rutyna czy escyna.
Istotnym składnikiem preparatów antycellulitowych jest również kwas alginowy. Związek ten stymuluje przemianę materii, przyczynia się do usuwania złogów tłuszczu, powoduje drenaż tkanek. Ze względu na zdolność wiązania substancji szkodliwych ma on także właściwości detoksykujące.
Coraz częściej w recepturach kosmetyków antycellulitowych wykorzystywany jest retinol, czyli witamina A, do tej pory niestosowany w tego typu produktach. Najnowsze badania jednoznacznie potwierdzają, że oprócz stymulacji komórek do produkcji kolagenu, surowiec ten wywiera również duży wpływ na proces rozkładu tłuszczów i ich wyeliminowanie z komórek.
Innym bardzo ważnym składnikiem preparatów antycellulitowych jest L-karnityna, związek pochodzenia zwierzęcego. W znaczący sposób sprzyja rozkładowi tłuszczów, zapobiegając ich nadmiernemu gromadzeniu.
Ekstrakty roślinne
Do istotnych składników preparatów antycellulitowych należą także komponenty wieloskładnikowe, m.in. ekstrakty roślinne, szczególnie surowce zawierające znaczne ilości flawonoidów. Składniki te wzmacniają i zwiększają napięcie naczyń krwionośnych oraz naczyń limfatycznych, a także usprawniają krążenie.
Flawonoidy stosowane na skórę, poprawiając ukrwienie skóry, korzystnie wpływają na przyspieszenie usuwania produktów przemiany materii. Przeciwdziałają również zatrzymywaniu wody w skórze.
W preparatach antycellulitowych stosuje się m.in. bogate we flawonoidy ekstrakty z bluszczu (Hedera helix), bylicy boże drzewko (Artemisia abrotanum L), iglicy włoskiej (Ruscus aculeatus) tzw. myszopłocha, kory sosny śródziemnomorskiej (Pinus pinaster) czy też brzozy (Betula pendula). Składniki te poprawiają cyrkulację płynów ustrojowych, regulują ciśnienie krwi, przyśpieszają proces obkurczania się komórek tłuszczowych, polepszają drenaż, działają przeciwobrzękowo. Spośród efektywnych surowców zaliczanych do tego segmentu można także wymienić wyciągi z zielonej herbaty (Camellia sinensis L) lub z ruty zwyczajnej (Ruta graveolens L).
Na uwagę zasługuje również wyciąg z nasion kasztanowca (Aesculus hippocastanum L), zawierający escynę. Surowiec ten efektywnie zmniejsza także lepkość krwi, dzięki czemu usprawnia jej przepływ w naczyniach krwionośnych. Skutecznie ogranicza stany zapalne, w widoczny sposób łagodzi dysfunkcje kojarzone z cellulitem.
Do efektywnych surowców wykorzystywanych w preparatach antycellulitowych należą także ekstrakty z miłorzębu japońskiego (Gingko bilobae) czy kłącza ostrokrzewu kolczastego (Ilex aquifolium L), które wpływają korzystnie na drenaż limfatyczny, pobudzają krążenie, regulują proces spalania tłuszczów. W recepturach omawianych preparatów często pojawiają się także czarny bez (Sambucus nigra), nostrzyk żółty (Melilotus officinalis), skrzyp polny (Equisetum arvense), arnika (Arnika Montana), karczoch (Cynara cardunculus L), wąkrota azjatycka (Centella asiatica).
Bogate źródło substancji wpływających na metabolizm tłuszczów stanowią rośliny wywodzące się z tradycji medycyny wschodniej, m.in. żeń-szeń (Panax ginseng) i karanta (Momordica carantia).
Olejki eteryczne
Dobre rezultaty w walce z cellulitem można także osiągnąć, stosując preparaty kosmetyczne zawierające odpowiednio dobrane olejki eteryczne, m.in. geraniowy, cytrynowy, jałowcowy, rozmarynowy, cyprysowy lub cedrowy. Składniki te regulują gospodarkę wodną, usuwają toksyny i zmniejszają złogi tłuszczowe.
Surowcami przydatnymi w terapii „skórki pomarańczowej” są również efektywnie poprawiające wygląd skóry poprzez nadanie jej odpowiedniej sprężystości, niektóre glinki, szczególnie zawierające duże ilości magnezu, wapnia, krzemu i miedzi oraz czarny muł.
Podsumowując, warto zwrócić uwagę na fakt, że likwidowanie cellulitu nawet w fazie początkowej jest procesem bardzo złożonym i długotrwałym. Tylko systematyczne stosowanie odpowiednio dobranych kosmetyków może zapewnić oczekiwane efekty ich działania.
Autor: dr inż. Magdalena Sikora, Technologia kosmetyków, Politechnika Łódzka