Zapalenie oskrzeli u niemowlaka to swego rodzaju rutyna. Choruje na nie większość maluchów. Powodem jest brak w pełni wykształconych mechanizmów obronnych. Jak rozpoznać zapalenie oskrzeli u niemowlaka? Objawy na wczesnym etapie przypominają zwykłe przeziębienie, później mogą być mylone z astmą. Dlatego niezbędne jest osłuchanie i dokładne zbadanie dziecka przez lekarza.
Jak rozpoznać zapalenie oskrzeli u niemowlaka?
Zapalenie oskrzeli jest chorobą układu oddechowego o zróżnicowanej etiologii. W 90 procentach jest wywoływane przez zakażenie wirusowe m.in. przez:
- wirus grypy lub paragrypy,
- adenowirusy,
- rhinowirusy,
- RNA,
Pozostałych 10 procent to infekcje bakteryjne (Chlamydia pneumoniae, Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae i inne). Istotą choroby jest stan zapalny błony śluzowej oskrzeli, powodujący uszkodzenie nabłonka rzęskowego. W efekcie w oskrzelach powstaje obrzęk, pojawia się wysięk. Niemowlęta na zapalenie oskrzeli zazwyczaj zapadają w okresie jesienno-zimowym. Bardzo często jest ono bowiem powikłaniem po innych infekcjach. Ryzyko zachorowania zwiększa też przebywanie w chłodzie oraz brudnych, ciasnych, zatłoczonych i niewietrzonych pomieszczeniach.
Objawy zapalenia oskrzeli u niemowlaka
Zapalenie oskrzeli zazwyczaj zaczyna się katarem, łatwo więc pomylić je ze zwykłym przeziębieniem. W czasie zapalenia oskrzeli dziecko zazwyczaj wysoko gorączkuje, możliwe jest duże osłabienie, a także wymioty. Najbardziej typowym objawem zapalenia oskrzeli jest jednak kaszel u niemowlaka, który pojawia się po 2-3 dniach. Jest on charakterystyczny, u mniejszych dzieci bardzo suchy, u nieco większych – przechodzący z czasem w mokry. Osłuchując malucha lekarz może usłyszeć charakterystyczne charczenie oraz wyraźny szmer pęcherzykowy. Jeżeli powyższym objawom towarzyszy odgłos świszczenia w czasie oddychania, mówimy o obturacyjnym zapaleniu oskrzeli.
Obturacyjne zapalenie oskrzeli u niemowlaka
Charakterystyczny świst to efekt zawężenia oskrzeli wskutek obrzęku ich ścian, a także wzmożonej produkcji wydzieliny. Obturacyjne zapalenie oskrzeli u niemowlaka i nieco starszych dzieci (do trzeciego roku życia) występuje relatywnie często ze względu na brak wykształconych w pełni mechanizmów odkrztuszania wydzieliny i oczyszczania organizmu (maluchy zazwyczaj mają kaszel wyłącznie suchy, tak zwany bezproduktywny).
Obturacyjne zapalenie oskrzeli samo w sobie nie jest szczególnie groźne, jednak ze względu na zbliżone objawy, bywa mylone z astmą oskrzelową i jako takie wymaga dokładnej diagnostyki.
Zapalenie oskrzeli u niemowlaka bez gorączki
Wbrew pokutującym mitom, zapalenie oskrzeli u małych dzieci w wielu przypadkach ma przebieg lekki albo umiarkowany. Słysząc jedynie pokasływanie dziecka i obserwując niewielki katar, rodzicom zdarza się nie dowierzać lekarskiej diagnozie. Tym bardziej, jeśli zapalenie oskrzeli u niemowlaka przebiega bez gorączki, lub co najwyżej z lekkim stanem podgorączkowym. Tymczasem jest to jak najbardziej możliwe, zarówno w przypadku lżejszych infekcji wirusowych, jak i tych wywołanych przez niektóre typy bakterii.
Leczenie zapalenia oskrzeli u niemowlaka
W większości przypadków zapalenie oskrzeli leczy się wyłącznie objawowo. W celu zbicia wysokiej temperatury, dziecko może otrzymać leki przeciwgorączkowe. Pamiętać przy tym należy, że maluchom poniżej 2 roku życia podaje wyłącznie ibuprofen lub paracetamol.
Zazwyczaj nie podaje się leków hamujących kaszel, nawet jeśli jest on suchy, a tym bardziej mokry. Pamiętajmy, że dziecko powinno odksztuszać zalegający w oskrzelach śluz. Zastosowanie znajdują więc w tym przypadku środki rozrzedzające wydzielinę. Szczególnie u najmłodszych dzieci można też stosować tradycyjne opukiwanie pleców. W czasie zapalenia oskrzeli u niemowlaka sprawdzają się inhalacje. Chore dziecko powinno bardzo dużo pić, niezwykle istotne jest także zwiększenie wilgotności w pomieszczeniu, w którym przebywa maluch. W sezonie jesienno-zimowym mieszkania przeważnie są przesuszone za sprawą grzejących kaloryferów. W czasie choroby warto urządzenia regularnie nakrywać mokrymi ręcznikami.
Antybiotyki na wirusowe zapalenie oskrzeli u niemowlaka?
W niektórych przypadkach na zapalenie oskrzeli u niemowlęcia stosuje się antybiotyki. Podstawowym wskazaniem jest bezsprzeczne stwierdzenie bakteryjnego podłoża choroby. Zdarza się, że antybiotyk przepisywany jest także w sytuacji, gdy zapalenie jest wirusowe – zwłaszcza u niemowląt. Nie chodzi w tym przypadku o leczenie samej choroby, lecz swego rodzaju działanie osłonowe przed bakteriami bytującymi w wydzielinie spływające do oskrzeli z nosa, tak by nie doszło do zakażeń. Rozwiązanie to jest doraźnie skuteczne, jednak w dłuższej perspektywie stosowanie antybiotyków zawsze negatywnie wpływa na układ odpornościowy dziecka.
Autor: Piotr Brzózka
Czytaj też:
- Czym są potówki u niemowląt? Jak je leczyć? Poradnik
- Co oznacza wysypka u niemowlaka? Objawy, leczenie
- Jaka powinna być prawidłowa waga niemowlaka? Normy
- Jak przebiega rozwój niemowlaka? Jak go wspomagać?
Źródła:
- Anna Bręborowicz, Obturacyjne zapalenia oskrzeli a astma oskrzelowa u dzieci, Alergia Astma Immunologia 1998 3(4)