Przyczyn braku apetytu u dziecka jest wiele, zaczynając od zachowań typowych dla wieku polegających na sprzeciwie, poprzez błędy żywieniowe a nawet wychowawcze. W rzadszych przypadkach brak apetytu może być wynikiem choroby. Przymuszanie dziecka do jedzenia za pomocą siły rzadko kiedy kończy się sukcesem, a często wywołuje u niego silny stres i działa awersyjnie. Skąd wiedzieć, że brak apetytu to tylko chwilowy kaprys czy już poważny problem? W którym momencie należy sięgnąć po poradę lekarza i podać preparaty wspomagające apetyt?
Jak ocenić czy jest problem z jedzeniem u dziecka?
Dzieci w różnym wieku, na różnym etapie rozwoju wykazują mniejsze lub większe zapotrzebowanie na kalorie, jak i zróżnicowane zainteresowanie jedzeniem. Jest to także uzależnione od ilości ruchu, predyspozycji genetycznych i popełnianych przez rodziców błędów żywieniowych, codziennej diety.
Jeżeli dziecko czasami odmawia jedzenia i grymasi, ale jest radosne i ruchliwe, chętnie się bawi, śpi spokojnie i prawidłowo się rozwija, nie ma powodów do zmartwień. Jeżeli maluch wykazuje negatywne zachowanie podczas posiłków, takie jak odrzucanie jedzenia, płacz, agresja lub potrzebuje wyjątkowo długiego czasu na zakończenie posiłku, może to wskazywać na problem związany z jedzeniem. Bywa, że dziecko unika przyjmowania całych grup pokarmowych, na przykład owoców, warzyw, produktów mlecznych. Może to sugerować obecność nietolerancji pokarmowych.
Chwilowy brak apetytu u dziecka nie powinien niepokoić. W ocenie ogólnej należy uwzględnić ogólny stan zdrowia – skóry, śluzówek, postawy i inne. Warte uwagi są takie parametry jak masa ciała, a w przypadku maluchów także centyle. Jeśli dziecko nie przybiera na wadze w sposób odpowiedni dla swojego wieku i wzrostu, może to świadczyć o niedostatecznym spożyciu kalorii lub problemach z wchłanianiem składników odżywczych. Ospałość, apatyczność mogą być powodowane niedostatecznym spożyciem kalorii lub niedoborem składników odżywczych.
Odpowiedzi na wiele pytań dotyczących stanu zdrowia dadzą też ocena stanu ogólnego i podstawowe badania, szczególnie morfologia krwi.
Brak apetytu u dziecka – przyczyny medyczne i choroby
Pierwsze w przypadku problemów z jedzeniem u dziecka co rodzice chcą wykluczyć są ostre i przewlekłe choroby ogólnoustrojowe i infekcje.
Konieczne do wykluczenia są wady i choroby przewodu pokarmowego, a także alergie i nietolerancje pokarmowe. Choć choroby żołądka i jelit występują o wiele rzadziej niż u dorosłych, to są spotykane w praktyce lekarzy rodzinnych i pediatrów. Część spośród nich będzie manifestować się już od urodzenia, a część może mieć nagły i bardziej gwałtowany przebieg.
- Lekarz może próbować wykluczyć: zespół krótkiego jelita, zespół jelita drażliwego, zapalenie żołądka. Schorzeniom tym towarzyszą zwykle inne objawy gastryczne. W ich przebiegu pojawia się biegunka, ból brzucha i brak apetytu.
- Ważną przyczyną słabego apetytu u dziecka są alergie pokarmowe i nietolerancje, które prowadzą do bólu brzucha, nudności, wymiotów i utraty łaknienia po spożyciu alergenu. Celiakia, alergia na białka mleka zwierząt hodowlanych, np. kazeinę, alergia na gluten – to tylko wybrane, które mogą powodować niechęć dziecka do jedzenia.
- Wszelkie infekcje górnych dróg oddechowych powodujące nie tylko gorączkę, ale zaburzenia węchu, spływanie wydzieliny silny katar będą przyczyną gorszego apetytu u dzieci. W miarę zdrowienia apetyt powróci.
- Wszelkie choroby przewlekłe i ogólnoustrojowe, które niekoniecznie związane będą z zaburzoną czynnością przewodu pokarmowego mogą powodować problem z jedzeniem u dziecka. Choroby przewlekłe, takie jak toczeń, reumatoidalne zapalenie stawów, czy choroby nerek, mogą wpływać na ogólne samopoczucie dziecka i prowadzić do utraty apetytu.
- W przypadku długotrwałych problemów, wyraźnego spadku masy ciała, warto wziąć pod uwagę w kierunku diagnostyki schorzeń endokrynologicznych.
- Choroby takie jak cukrzyca, niedoczynność tarczycy, czy zaburzenia hormonalne, będą wpływać na apetyt dziecka poprzez zmiany metabolizmu, regulację głodu i sytości, oraz inne mechanizmy.
Poznaj ofertę witamin i suplementów u dzieci
Dlaczego dziecko nie chce jeść – jakie błędy popełniają rodzice?
Zachowanie dzieci odmawiających jedzenia stanowi wyzwanie dla wielu rodziców i opiekunów. Istnieje wiele czynników, które wpływają na tę odmowę, niekoniecznie związanych z chorobami.
Jedną z potencjalnych przyczyn jest nieprawidłowy wybór składników i żywności. Dziecko może być wybredne i niechętne do spożywania niektórych potraw, preferując smak, teksturę lub wygląd innych. Bywa, że dziecko nudzi się tymi samymi potrawami, szczególnie jeżeli często się powtarzają i nie są urozmaicone. Liczne kaloryczne przekąski spożywane pomiędzy posiłkami powodują sytość i mogą negatywnie wpłynąć na apetyt u dziecka.
Presja ze strony rodziców lub opiekunów i w następstwie stres wywołują opór u dziecka wobec jedzenia. Kontrola nad tym, co dziecko je, może również prowadzić do konfliktów i odmowy spożywania posiłków ze strony malucha.
Dodatkowo, warunki, w jakich dziecko je wpływają na jego apetyt. Hałas, brak porządku przy stole, włączony telewizor rozpraszają uwagę.
Warto również zauważyć, że brak zachęty i pochwał za jedzenie prowadzi do utraty motywacji u dziecka do spożywania posiłków. W związku z tym, gdy dziecko odmawia jedzenia, ważne jest, aby zachować cierpliwość, zrozumienie i elastyczność.
Domowe sposoby na poprawę apetytu u dziecka
Bardzo często dzieci odmawiają jedzenia i wybrzydzają z bardzo prostych powodów. Jednym z nich jest monotonna dieta i nieatrakcyjna forma podania posiłku. Dzieci szybko się nudzą i oceniają atrakcyjność jedzenia za pomocą wzroku. Im bardziej kolorowa i miła dla oka zawartość talerza, tym dziecko chętniej do niego zagląda.
Sposobem na poprawę apetytu u dziecka jest też konieczność uatrakcyjnienia posiłku poprzez zakup kolorowych talerzy i miseczek, często zdobione są postaciami z bajek i wykonane z bezpiecznych dla dziecka, nietłukących się materiałów. Wytrychem może okazać się też kolorowy komplet ergonomicznych sztućców.
- Samo przygotowanie posiłków powinno być oparte o różnorodność wyglądu, koloru i smaków. Dziecko powinno mieć możliwość wyboru spośród kilku różnych składników.
- Regularne spożywanie posiłków i przekąsek utrzymuje regularny rytm jedzenia, co zapobiegnie utracie apetytu z powodu długich przerw między posiłkami.
- Wspólne spożywanie posiłków z rodziną jest zachętą dla dziecka, tworząc pozytywne doświadczenia związane z jedzeniem.
- Unikanie zmuszania dziecka do jedzenia jest ważne, aby nie wywoływać negatywnych skojarzeń z jedzeniem. Zachęcanie do spróbowania nowych smaków i potraw może być bardziej efektywne.
- Ważne jest odpowiednie spożycie płynów, aby uniknąć uczucia głodu spowodowanego odwodnieniem.
- Ograniczenie przekąsek pomiędzy posiłkami pomoże utrzymaniu apetytu na główne posiłki.
- Regularna aktywność fizyczna będzie dodatkowo pobudzać apetyt u dzieci.
Co robić, gdy dziecko nie chce jeść?
Kiedy dziecko nie ma apetytu, rozpoznanie przyczyny bywa trudne. Jednak istnieje kilka podstawowych kroków, które mogą pomóc zrozumieć sytuację. Gdy dziecko odmawia jedzenia, warto:
- Dać dziecku możliwość wyboru produktów spożywczych, aby poczuło się bardziej zaangażowane i odpowiedzialne za swoje posiłki.
- Zaangażować dziecko w przygotowanie posiłków, zwiększy jego zainteresowanie jedzeniem. Przygotowywanie posiłków wraz z opiekunami, zwłaszcza oryginalnych i egzotycznych może skupić uwagę dziecka na jedzeniu i skłonić je do wypróbowania nowych smaków.
- Ustalić stałe pory posiłków, aby dziecko miało ustalony rytm jedzenia.
- Podawać mniejsze porcje, co pozwoli zachęcić dziecko do jedzenia.
- Zapewnić wystarczająco dużo czasu na spokojne spożywanie posiłku, zaleca się około 20 minut.
Sprawdź co jest skuteczne na poprawę apetytu
Co na apetyt u dziecka? Jakie są sposoby na jego poprawę?
Oprócz przeprowadzenia ewentualnej diagnostyki i badań, zmian w diecie, można skorzystać z dostępnych bez recepty w aptekach preparatów. Bezpiecznie można je stosować po ukończeniu przez dziecko trzeciego roku życia. Sprawdzi się syrop na apetyt dla dziecka. Zawiera składniki pochodzenia naturalnego, które poprawią apetyt u malucha. Syropy zawierają składniki ziołowe, w tym np. wyciąg z owocu kopru, który pomaga zwiększyć apetyt. Z kolei ekstrakt z korzenia cykorii wspomaga wydzielanie soków trawiennych.
Niektóre herbatki ziołowe mogą być pomocne w poprawie trawienia i apetytu. Na przykład, herbatka z koprem, z mięty pieprzowej lub rumianku może pomóc w łagodzeniu dolegliwości żołądkowych i wspierać zdrowy apetyt.
Autor: Ewelina Malka, 24.06.2015r
Bibliografia
- Stanowisko Canadian Paediatric Society Nutrition and Gastroenterology Committee, Jak postępować z małym „niejadkiem”?, „Medycyna Praktyczna Pediatria”, nr 3 (87) 2013.
- Kaymaz N., Bulur N., Yildirim S., Cevizci S., Topaloglu N., Tekin M., & Ozmert E. L. İ. F. (2015). Poor appetite in school children: is it a false perception of parents?. J Pediatr Res, 2(1), 11-6.
Czytaj